De wachttijden bij GGZ-instellingen lopen alsmaar op. Ondanks de huidige welvaart lijken mensen ongelukkiger dan ooit. Maar tegelijkertijd is het antwoord op de vraag ‘Hoe gaat het?’ steevast: ‘Goed’. Hoe zit dat? En waarom is kwetsbaarheid zo belangrijk?We lijken massaal op zoek naar onszelf, maar tegelijkertijd naar verbinding met anderen. Omdat we geloven dat het mogelijk is om continu gelukkig te zijn, kunnen we moeilijk accepteren dat het dagelijks leven af en toe verdrietig is. De drang om alles uit ons leven te halen is groot. ‘Gewoonheid’ kunnen we niet te lang verdragen.
Het frappante is dat de maatschappij je het gevoel geeft dat jij de enige bent met deze gevoelens. Je verdriet, de dingen waar je tegenaan loopt, je kwetsbaarheid en de vlakken waarop je tekortschiet stop je daarom het liefst snel weg in een donker hoekje.
Omdat we leuk gevonden willen worden en sterk willen zijn, kunnen we met zulke gevoelens niet terecht in onze sociale kring. Het zorgt ervoor dat we ons afsluiten. De steeds meer op het individu gerichte maatschappij geeft ons bovendien een overschat gevoel van autonomie: Ik moet het helemaal alleen kunnen.
De borderline-maatschappij
Psychiater Dirk De Wachter vergelijkt onze maatschappij met iemand die de diagnose borderline persoonlijkheidsstoornis heeft gekregen. Hij ziet duidelijk overeenkomsten tussen onze maatschappij en de diagnose borderline:
Verlatingsangst
Verlatingsangst is een fundamenteel probleem in onze individualistische westerse samenleving. De mens is van nature een sociaal wezen, maar zijn drang naar vrijheid zorgt voor overmatige individualisering en eenzaamheid.
Instabiele en intense persoonlijke relaties
Op het gebied van werk en liefde komen instabiele en intense persoonlijke relaties veel voor. We springen van baan naar baan en hebben kortere, uit verliefdheid voortkomende relaties. Een gemiddeld huwelijk duurt in grote steden 7,5 jaar.
Ongepaste agressie
Schietpartijen op scholen, hooliganisme, happy slapping: wie het nieuws volgt, ziet het dagelijks voorbijkomen. Geweld om het geweld.
Identiteitsstoornissen
Volgens De Wachter spelen ons bezit en ons succes een te grote rol in ons leven. Wanneer we dit verliezen raken we niet alleen onze koopkracht, maar ook onze identiteit kwijt.
Emotionele labiliteit
Een gevoel van leegheid en de afwezigheid van diepte zorgt ervoor dat we extreme gevoelens opzoeken, bijvoorbeeld via extreme sporten. Aan de andere kant zijn we erg op zoek naar momenten van rust, waarin we niet na hoeven te denken.
Impulsiviteit
We gebruiken verdovende of oppeppende middelen, eten impulsief en geven ongecontroleerd geld uit. Onze levenshouding staat in het teken van genieten.
Dissociatieve symptomen
Social media geeft ons de kans een mooie, gelukkige virtuele identiteit te creëren die vaak ver af staat van wie we echt zijn en van onze reële gevoelens.
Automutilatie en/of Suïcidaliteit
We hechten veel waarde aan ons uiterlijk. Veel mensen laten hun lichaam aanpassen, bijvoorbeeld via plastische chirurgie, om zo te voldoen aan een bepaald beeld. Ook suïcidaliteit is in onze maatschappij op de voorgrond aanwezig, met euthanasie als sprekend voorbeeld: we willen zelf ons einde kunnen bepalen wanneer het ondraaglijk wordt.
Gevoelens van zinloosheid/leegheid
Onder meer door het wegvallen van traditionele kaders en het geloof dienen we zelf zin te geven aan het leven. Dat lukt lang niet iedereen.
Dat was me het lijstje wel. Wat is de oplossing voor deze symptomen? Is er een medicijn?
Het medicijn: Jijzelf
Dat medicijn is er; je vindt het bij jezelf. Omarm je kwetsbaarheid, gevoeligheid en imperfectie en deel ze met anderen. Juist in ongeluk en tegenslag vind je zingeving en verbinding. Het helpt niet dat onze grootste angst het gevoel van schaamte is. We zijn bang dat mensen ons zullen veroordelen en verstoten om wie we zijn.
Om onze imperfectie te kunnen omarmen en een gevoel van eigenwaarde te ontwikkelen, hebben we moed, compassie en verbondenheid nodig in ons dagelijks leven. Moed helpt je om je kwetsbaar op te stellen door te vragen om datgene waar je behoefte aan hebt, en door grenzen te stellen. Compassie heltp je om aanwezig te blijven bij nare gevoelens, bij jezelf of een ander, en daarmee je menselijkheid te erkennen. Verbondenheid is het gevoel gezien, gehoord en gewaardeerd te worden, steun en kracht aan een relatie te ontlenen en zowel te kunnen geven als ontvangen.
Moed, compassie & verbondenheid
De maatschappij roept om meer moed, compassie en verbondenheid. Juist in deze woelige corona-tijden is dit relevanter dan ooit. Hoe ook jij hieraan kunt bijdragen? Door in gesprek met de ander het risico te durven nemen om net wat meer openheid te geven dan je anders zou doen. Let maar goed op wat er dan gebeurt, mogelijk verrast het je in positieve zin.
Meer informatie?
Stress verdwijnt niet zomaar van de werkvloer, maar je kunt er wel preventief en proactief iets tegen doen. Met The Mental Move als partner ben je als organisatie op de toekomst voorbereid.
Tijd om in beweging te komen. Kom erachter hoe jij concreet bij kunt dragen aan een gezonder klimaat binnen jouw organisatie – en ga aan de slag!
"*" geeft vereiste velden aan