Als bedrijfsarts ontmoet je medewerkers in uiteenlopende omstandigheden. Soms merk je dat iemand nét anders reageert op de werkdruk, vergaderdynamiek of omgevingsprikkels dan je gewend bent. Ze geven aan snel moe te zijn na een drukke dag, raken gespannen van wisselende planningen of haken af bij rumoerige werkplekken. Het kan gaan om hooggevoelige medewerkers of mensen met neurodivergente kenmerken, zoals ADHD, autisme of dyslexie.
Deze medewerkers hebben vaak bijzondere kwaliteiten: oog voor detail, creatief denken, doorzettingsvermogen, sterke focus op kwaliteit. Maar in een omgeving die niet goed aansluit, lopen ze ook sneller tegen hun grenzen aan. Als bedrijfsarts kun je een sleutelrol spelen in het herkennen van deze signalen en het adviseren over passende ondersteuning.
Hoe zorg je dat je de kracht van deze medewerkers benut, zonder dat ze onnodig overvraagd of overvleugeld worden? In deze blog lees je wat werkt, wat juist averechts kan werken en hoe je met kleine aanpassingen veel verschil kunt maken.
Wat is hooggevoeligheid?
Hooggevoeligheid (ook wel hoogsensitiviteit genoemd) verwijst naar een diepgaande verwerking van informatie en een verhoogde gevoeligheid voor prikkels. Neurodivergentie is een verzamelterm voor hersenvarianten die afwijken van het ‘neurotypische’ gemiddelde — waaronder ADHD, autisme, dyslexie en hoogbegaafdheid.
Hoewel deze begrippen verschillend zijn, hebben ze een gemene deler: de manier waarop iemand informatie verwerkt en reageert, kan afwijken van de norm. Dat vraagt soms om aanpassingen in communicatie, werkomgeving en taakstructuur.
Voorbeelden uit de praktijk: wat kan er misgaan?
Situatie 1 – De goedbedoelde overkill
Een hooggevoelige medewerker krijgt van haar leidinggevende constant updates over lopende projecten, om haar ‘goed op de hoogte te houden’. De overvloed aan informatie, vaak op wisselende momenten, zorgt echter voor stress en versnipperde aandacht.
Situatie 2 – De misplaatste aanname
Een medewerker met autisme werkt stil en spreekt weinig tijdens teamvergaderingen. De manager concludeert dat hij niet betrokken is, terwijl hij in werkelijkheid veel input heeft — maar de setting niet veilig of gestructureerd genoeg vindt om zijn ideeën te delen.
In beide gevallen ontstaat er ruis tussen intentie en effect. In beide gevallen is de intentie goed, maar werkt de aanpak averechts. Wat voor de één steunend is, kan voor de ander juist belastend zijn.
Waarom het belangrijk is om dit te (h)erkennen
Niet iedere medewerker die snel overprikkeld raakt of minder sociaal actief is, heeft een ‘probleem’. Verschillen in prikkelverwerking zijn onderdeel van menselijke diversiteit. Maar wanneer die verschillen genegeerd worden, kan dat leiden tot stress, verminderde prestaties en zelfs verzuim.
Door er bewust mee om te gaan, kun je als bedrijfsarts:
- Talenten en inzetbaarheid van medewerkers beter behouden.
- Overbelasting signaleren en voorkomen.
- Passende werkaanpassingen adviseren.
- Bijdragen aan duurzame re-integratie.
Wat werkt wél?
- Structuur en voorspelbaarheid: vaste agenda’s, heldere deadlines en tijdige communicatie geven houvast en beperken stress.
- Keuzevrijheid in prikkelbelasting: denk aan flexibele werkplekken of thuiswerken, zodat medewerkers hun energie beter kunnen managen.
- Heldere, directe communicatie: wees concreet in verwachtingen en terugkoppeling, vermijd dubbele boodschappen.
- Ruimte voor herstel: plan intensieve taken afgewisseld met rustmomenten; hersteltijd is essentieel voor kwaliteit.
- Talentgericht werken: zet sterke kanten centraal en benut die in taakverdeling en teamrollen.
Wat werkt juist niet?
- Micromanagement: verhoogt stress en tast autonomie aan.
- Prikkels afdwingen: zoals verplicht deelnemen aan alle sociale activiteiten of werken in open kantoren zonder alternatief.
- Aanpassingen zien als gunst: dit kan ongelijkwaardigheid creëren; toegankelijkheid hoort bij goed werkgeverschap.
- Stereotyperen: niet iedere hooggevoelige of neurodivergente medewerker heeft dezelfde behoeften.
| Signalen van overprikkeling bij hooggevoelige of neurodivergente medewerkers | Praktische quick wins voor bedrijfsartsen |
Let als bedrijfsarts op signalen die kunnen wijzen op overbelasting door prikkels of een niet-passende werkomgeving:
|
|
Samenwerken aan een inclusieve werkomgeving
Het ondersteunen van hooggevoelige en neurodivergente medewerkers vraagt geen ingrijpende veranderingen, maar wel bewuste keuzes. Met luisteren, maatwerk en het normaliseren van aanpassingen ontstaat een werkomgeving waarin diversiteit in breinen een kracht wordt in plaats van een hindernis.
Als bedrijfsarts kun je daarin het verschil maken: door signalen te herkennen, oplossingsrichtingen aan te dragen en samen te werken met andere professionals aan duurzame inzetbaarheid.
Meer informatie?
Maak het verschil voor jouw cliënten én hun werkgever. Ontdek hoe onze zakelijke zorgtrajecten uitval voorkomen en herstel versnellen. Neem contact met ons op.
"*" geeft vereiste velden aan
